Loading...
Cây tô mộc hay Gỗ cây vang là một loại cây thuốc Đông y với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người. Dược liệu quý này được các Y sĩ y học cổ truyền vận dụng vào nhiều bài thuốc chữa bệnh hiệu quả.
Tô mộc và một số thông tin cần biết
Tô mộc có tên khoa học là Lignum Sappan; tên thực vật là Caesalpinia sappan L. Thuộc loại cây nhỏ, cao từ 5 đến 7m. Thân có nhiều gai. Cành non có lông mịn, sau nhẵn , có gai ngắn. Gỗ thân rắn , màu đỏ nâu. Lá kép lông chim, mọc so le. Lá chét nhỏ hình thang, nhẵn ở mặt trên, mặt dưới có lông mịn. Hoa màu vàng mọc thành chùm ở đầu cành. Cuống có lông màu gỉ sắt. Quả thuôn dẹt, vỏ rất cứng, có sừng nhọn ở đầu. Hạt màu nâu vàng.
Theo Đông y, tô mộc có tính bình, vị ngọt, mặn hay hơi cay có tác dụng hoạt huyết, thúc đẩy kinh nguyệt, chỉ thống giảm sưng. Y sĩ Y học cổ truyền Tạ Quốc Anh cho biết trong cây tô mộc có chứa một số thành phần hóa học như axit galic, tanin, chất sappanin, chất brasilin và tinh dầu. Brasilin là một chất có tinh thể màu vàng. Với kiểm cho màu đỏ, khi oxy hoá sẽ cho braseìlin. Cấu tạo của chất brasilin và brasilein gần giống chất hematoxylin và hematein (do hematoxylin oxy hoá) là chất màu lấy ở gỗ cây Hematoxy campechianum L. cùng họ.
Áp dụng Tô mộc vào một số bài thuốc chữa bệnh
Chữa chứng ngã té chấn thương tụ máu đau:
Bát ly tán: Xạ hương 0,4g, Tô mộc 15g, Chế phàn mộc miết 4g, Đồng tự nhiên, Nhũ hương, Một dược, Huyết kiệt đều 10g, Hồng hoa 8 g, Đinh hương 2 g, làm thuốc tán, mỗi lần uống 3g – 4g, ngày 2 lần, uống với rượu.
Chữa chứng kinh nguyệt không đều hoặc sinh xong đau bụng từng cơn:
Tô mộc 10 g, Huyền hồ sách 6 g, Sơn tra 10 g, Hồng hoa 3g, Ngũ linh chi 8 g, Đương qui thân 10 g, nước 600 ml, sắc còn 200 ml chia 3 lần uống trong ngày.
Sanh xong huyết ra nhiều:
Tô mộc 12 g, sắc với 200 ml nước còn 100 ml chia 2 lần uống trong ngày.
Nói chung điều trị bụng đau do huyết ứ, dùng Tô mộc thường phối hợp với Hồng hoa, Đương quy, Xích thược.
Chữa chứng phụ nữ huyết trệ, kinh bế, bụng đau:
Thông kinh hoàn: Xích thược, Qui vỹ, Ngưu tất, Đào nhân đều 10 g, Sinh địa 15 g, Hổ phách 1,5 g, Xuyên khung, Hồng hoa, Tô mộc đều 6 g, Hương phụ, Ngũ linh chi đều 8 g, hồ làm hoàn. Mỗi lần uống 10g, ngày 2 – 3 lần.
Lương y Tô Oánh hiện đang công tác tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn khuyến cáo không nên cho phụ nữ đang mang thai sử dụng Tô mộc để chữa bệnh.
