Pyrantel Thuốc trị giun và những lưu ý khi sử dụng

Pyrantel là thuốc diệt giun, được sử dụng điều trị hiệu quả các tình trạng nhiễm giun kim, giun đủa, giun móc, giun xoắn, giúp tránh biến chứng thiếu máu hoặc giun chui ống mật.

Thuốc Pyrantel điều trị giun

1. Pyrantel là thuốc gì

DSCK1.NGUYỄN HỒNG DIỄM giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Pyrantel là một thuốc có tác dụng diệt giun thông qua cơ chế là phong bế thần kinh – cơ khử cực trên các loại giun nhạy cảm với thuốc thông qua giải phóng acetylcholin và ức chế cholinesterase, kết quả là kích thích thụ thể nicotin ở hạch của giun nhạy cảm, làm giun bị liệt cứng và sẽ bị tống ra ngoài nhờ nhu động ruột.

Pyrantel có hiệu quả cao với giun đũa (Ascaris lumbricoides), giun kim (Enterobius vermicularis), giun Trichostrongylus spp., giun xoắn (Trichinella spiralis) và giun móc (Ancylostoma duodenale, Necator americanus). Tuy nhiên, Pyrantel có hiệu lực tác dụng trên Ancylostoma duodenale cao hơn Necator americanus.

Pyrantel không có tác dụng diệt giun tóc (Trichuris trichiura).

Pyrantel hấp thu kém qua đường tiêu hóa. Sau khi uống một liều duy nhất, thuốc đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương là 50-130 nanogam/ml trong vòng 1-3 giờ.

Thuốc được chuyển hóa một phần ở gan và thải trừ qua mật khoảng hơn 50% liều dùng ở dạng không biến đổi trong phân. Khoảng dưới 7% liều dùng được đào thải ra nước tiểu dưới dạng chuyển hóa và dạng không biến đổi.

2.Dạng thuốc và hàm lượng của Pyrantel

Thuốc tân dược Pyrantel được sản xuất trên thị trường với dạng thuốc và hàm lượng là

Viên nén 125mg, 250mg.

Hỗn dịch uống 50 mg/ml.

Brand name:

Generic: Pyrantrin, Pyrantel, Hatamintox, Panatel-125, Pyrantelum Medana, Ostozab, Helmintox 125mg, Pyrantin, Pyrantox 125mg, Combantrin.

3.Thuốc Pyrantel được dùng cho những trường hợp nào

Điều trị các tình trạng nhiễm một hoặc nhiều loại giun như giun đũa, giun móc, giun kim, giun Trichostrongylus colubriformis và T. orientalis ở người lớn và trẻ em.

Nhiễm giun có khả năng xảy ra ở tất cả mọi người

4.Cách dùng – Liều lượng của Pyrantel

Cách dùng: Dùng đường uống. Tốt nhất là uống thuốc Pyrantel vào giữa bữa ăn. Trước và sau khi dùng thuốc không cần nhịn đói, không cần phải theo chế độ ăn uống đặc biệt và không cần dùng thêm thuốc tẩy. Thuốc dạng hỗn dịch nên lắc đều trước khi uống.

Pyrantel được sản xuất dưới dạng muối pamoat (còn gọi là muối embonat). Hàm lượng thuốc được tính theo Pyrantel base quy đổi như: 2,9 g Pyrantel pamoate tương đương với 1g Pyrantel.

Liều dùng:

Người lớn:

Nhiễm giun đũa, giun kim, giun móc, giun Trichostrongylus: Dùng liều duy nhất 10 mg/kg/ngày (dạng base). Liều tối đa 1g/lần/ngày. Nếu cần nhắc lại liều trên sau 2 – 4 tuần điều trị sẽ đạt hiệu quả diệt giun sẽ cao hơn.

Nhiễm giun móc: Dùng liều duy nhất 20 mg/kg/ngày, liều tối đa 1g/lần/ngày, dùng trong 2 ngày liên tiếp. Hoặc dùng liều 10mg/kg/ngày, liều tối đa 1g/lần/ngày, dùng trong 3 ngày liên tiếp.

Nhiễm giun đũa đơn độc: Dùng liều duy nhất 5 mg/kg/ngày, liều tối đa 1g/lần/ngày. Trong chương trình điều trị cho toàn dân chống nhiễm giun đũa: Dùng liều duy nhất 2,5 mg/kg/ngày, dùng 3 – 4 lần trong 1 năm.

Nhiễm giun xoắn: Dùng liều 10 mg/kg/ngày, liều tối đa 1g/lần/ngày, dùng trong 5 ngày liên tiếp.

Trẻ em trên 2 tuổi:

Nhiễm giun đũa, giun móc: Uống liều 10 mg/kg/ngày, dùng trong 3 ngày, liều tối đa 1g/lần/ngày.

Nhiễm Streptobacillus moniliformis: Uống liều 11mg/kg/lần/ngày, mỗi trong 2 tuần dùng 3 liều.

Nhiễm giun kim: Nên điều trị cho tất cả thành viên trong gia đình để ngăn ngừa tái nhiễm

Tóm lại, tuỳ thuộc vào tuổi, mức độ tình trạng của bệnh, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ về liều dùng cụ thể, cách dùng và thời gian điều trị để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất.

5.Cách xử lý nếu quên liều thuốc Pyrantel

Nếu người bệnh quên một liều Pyrantel nên uống ngay khi nhớ ra trong ngày đó. Không dùng liều gấp đôi. Nếu gần đến thời điểm uống của liều tiếp theo, chỉ cần dùng liều tiếp theo vào đúng giờ đã lên kế hoạch.

6.Cách xử lý khi dùng quá liều thuốc Pyrantel

Khi người bệnh dùng quá liều Pyrantel xuất hiện các triệu chứng lâm sàng quá liều như khó thở, co giật, tình trạng co thắt cơ bắp hoặc yếu cơ nghiêm trọng.

Xử lý khi quá liều, nếu người bệnh có bất kỳ triệu chứng bất thường nào do dùng thuốc quá liều, phải ngừng thuốc và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị triệu chứng và dùng biện pháp hữu hiệu để loại thuốc ra khỏi đường tiêu hoá.

7.Những lưu ý thận trọng khi sử dụng thuốc Pyrantel

1.Thuốc Pyrantel không được dùng cho những trường hợp sau:

Người có tiền sử mẫn cảm với Pyrantel hoặc với bất cứ thành phần nào của thuốc.

Trẻ em dưới 2 tuổi.

2.Thận trọng khi sử dụng thuốc Pyrantel cho những trường hợp sau:

Cần thận trọng với người bệnh bị tổn thương và suy chức năng gan.
Thận trọng khi dùng Pyrantel cho người bệnh suy dinh dưỡng hoặc thiếu máu nặng.
Thận trọng khi dùng Pyrantel có thể xảy ra một số độc tính ở trẻ em và người lớn như tăng nồng độ cồn, nhiễm axit lactic, co giật và suy hô hấp.
Lưu ý cần điều trị cho tất cả các thành viên trong gia đình, vệ sinh thật kỹ nơi ở và quần áo để diệt hết trứng giun kim đề phòng tái nhiễm.
Lưu ý với phụ nữ có thai, chưa có dữ liệu lâm sàng chứng minh thuốc Pyrantel gây độc hại cho thai nhi. Khuyến cáo không sử dụng Pyrantel trong thời kỳ mang thai.
Lưu ý với phụ nữ cho con bú, chưa có dữ liệu lâm sàng chứng minh thuốc Pyrantel có phân bố vào sữa mẹ. Khuyến cáo không dùng thuốc Pyrantel với người mẹ đang cho con bú.
Cần thận trọng với người đang lái xe và vận hành máy móc, vì thuốc Pyrantel có thể gây ra tác dụng không mong muốn như mệt mỏi, chóng mặt.

Điều trị giun cho tất cả các thành viên trong gia đình đề phòng tái nhiễm

8.Thuốc Pyrantel gây ra các tác dụng phụ nào

Tác dụng phụ thường gặp như buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy. Một số tác dụng phụ ít gặp như chán ăn, sốt, buồn ngủ, một số trường hợp lại mất ngủ, chóng mặt, hoa mắt, phát ban, tăng men gan. Rượu có thể làm tăng triệu chứng chóng mặt, buồn ngủ của thuốc.

Trong quá trình sử dụng thuốc Pyrantel, người bệnh có bất kỳ biểu hiện bất thường nào nghi ngờ do sử dụng thuốc Pyrantel thì cần tham khảo ý kiến hướng dẫn của bác sĩ tư vấn để xử trí kịp thời.

9.Pyrantel tương tác với các thuốc nào

Piperazin: Khi dùng đồng thời với Pyrantel pamoat có tác dụng đối kháng trên giun. Tránh phối hợp.

Ouabain, Digitoxin, oleandrin, Cymarin, Proscillaridin, Metildigoxin, Lanatoside C, Deslanoside, Gitoformate, Acetyldigitoxin: Làm tăng nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng trên tim như loạn nhịp tim khi được kết hợp cùng với Pyrantel.

Tóm lại, tương tác thuốc có thể làm thay đổi hiệu quả điều trị của thuốc hoặc làm tăng tác dụng phụ nghiêm trọng hơn. Người bệnh cần đọc hướng dãn sử dụng thuốc trước khi dùng, và thông báo cho bác sĩ biết những loại thuốc đang dùng có nguy cơ để giúp bác sĩ kê đơn sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và đạt hiệu quả điều trị.

10.Bảo quản Pyrantel như thế nào

Ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ Cao đẳng Dược: Pyrantel được bảo quản thuốc theo hướng dẫn khuyến cáo của nhà sản xuất. Nhiệt độ bảo quản dưới 30°C, khô ráo, tránh tiếp xúc trực tiếp ánh sáng mặt trời để đảm bảo giữ chất lượng thuốc.

DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM

Tài liệu tham khảo: