Măng tây, bao gồm cả Măng tây xanh hay còn được biết đến là “rau hoàng đế”, là loại thực phẩm mới từ châu Âu, được biết đến với hàm lượng dinh dưỡng cao. Điều này đã khiến măng tây trở nên phổ biến tại Việt Nam. Rau này giàu vitamin và khoáng chất, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, xương khớp và có ý nghĩa đặc biệt trong thai kỳ. Ngoài ra, Măng tây còn giúp cải thiện hệ tiêu hóa, tăng cường năng lượng, bảo vệ sức khỏe da và hệ miễn dịch, đồng thời là một phần quan trọng thường ngày trong chế độ ăn uống.
Để hiểu rõ hơn về lịch sử và các lợi ích sức khỏe của Măng tây đem lại, hãy cùng tôi tìm hiểu thêm về loại rau này.
Hình ảnh cây Măng tây
Lịch sử & Đặc điểm của Măng tây
Măng tây, có tên khoa học là Asparagus officinalis, là thành viên của họ hoa loa kèn.
Nguồn gốc của cây Măng tây có từ châu Âu, Bắc Phi và Tây Á, đã được du nhập vào Việt Nam từ những năm 1960 và phổ biến ở Đông Anh – Hà Nội, Đức Trọng – Lâm Đồng, Kiên Giang – Hải Phòng và một số nơi khác trong nước ta…
Theo dược sĩ CKI Nguyễn Quốc Trung – giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Cây Măng tây có hình dạng giống như ngọn giáo, thân thảo mềm mại và ăn ngon miệng, được sử dụng rộng rãi như một loại rau ăn hàng ngày. Phần thân rễ mọc dưới lòng đất với nhiều rễ dài màu nâu sáng, trong khi phần thân khí sinh mọc lên trên đất. Phần non của thân chứa hàm lượng dinh dưỡng cao và thường được chế biến thành các món ăn ngon.
Lá của Măng tây có hình dạng lá kim màu xanh, hoa nhỏ màu lục mọc thành các chùm và quả thường có màu đỏ.
Dưới điều kiện lý tưởng, Măng tây có thể phát triển đến 25cm trong 24 giờ và quy trình trồng Măng tây rất đơn giản, có thể sử dụng hạt hoặc cây giống.
Măng tây được phân thành 3 loại chính dựa trên màu sắc: măng tây tím, măng tây xanh và măng tây trắng, mỗi loại có đặc điểm và ứng dụng riêng.
Măng tây tím: Có chứa nhiều anthocyanin và phytochemicals, tạo ra màu tím đặc trưng.
Măng tây xanh: Phát triển ở trạng thái bình thường, có lá xanh tươi.
Măng tây trắng: Có màu trắng do thường không hấp thụ đủ chất diệp lục và khó thu hoạch hơn 2 loại còn lại.
Phân loại Măng tây theo màu sắc của chúng
Thành phần dinh dưỡng trong Măng tây
Măng tây là một nguồn dinh dưỡng phong phú, bao gồm chất xơ, protein, gluxit và nhiều loại vitamin như A, C, K, B1, B2, B6, và acid folic. Đặc biệt, nó cung cấp cả chất inulin tốt cho hệ tiêu hóa và các khoáng chất như canxi, kali, kẽm, và magiê, chiếm khoảng 1/4 khối lượng của nó. Măng tây là loại rau cân bằng dinh dưỡng, không chứa chất béo, natri và cholesterol.
Với mỗi 100g Măng tây sống, chúng cung cấp khoảng 20 calo, 2,2g protein, 0,12g chất béo, 3,88g carbohydrate, và 2,1g chất xơ. Nó cũng chứa các vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin C, canxi, sắt, magiê, và phospho, cùng nhiều loại vitamin B và crom.
Do nó giàu folate, vitamin K, kali, vitamin C, và vitamin A, các chất này có vai trò quan trọng trong sự phát triển xương, hỗ trợ hệ thống miễn dịch, và duy trì sức khỏe của cơ thể. Măng tây còn chứa các dưỡng chất như sắt, magiê, và phospho. Điều này giúp măng tây trở thành một phần quan trọng của chế độ ăn uống lành mạnh.
Măng tây loại rau có hàm lượng dinh dưỡng cao và có nhiều dược tính
Tác dụng và Lợi ích sức khỏe của Măng tây
Theo các nhà chuyên gia dinh dưỡng, Măng tây là một nguồn dồi dào dưỡng chất có nhiều lợi ích sức khỏe, và có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau.
Dưới đây là một số tác dụng và lợi ích của Măng tây:
. Tốt cho thai nhi: Folate trong Măng tây quan trọng cho sự phát triển của ống thần kinh thai nhi và ngăn ngừa dị tật thai nhi. Đây là lý do tại sao các bà bầu thường được khuyến khích sử dụng Măng tây.
. Làm đẹp da và giảm cân: Vitamin A và vitamin C trong Măng tây giúp cải thiện sức khỏe của da và ngăn ngừa lão hóa. Đồng thời, măng tây cũng là một lựa chọn tốt cho những người muốn giảm cân do ít chứa calo.
. Tăng ham muốn tình dục: Măng tây chứa nhiều dưỡng chất có thể tăng ham muốn tình dục, giúp tăng sản xuất hormone testosterone, nhiều dưỡng chất có tác dụng tăng ham muốn tình dục ở nữ như vitamin E, vitamin A, vitamin C, kali và vitamin B6, các chất này đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất testosterone, hormone có liên quan đến ham muốn tình dục.
. Ngăn ngừa lão hóa: Măng tây chứa glutathione, một chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời và ngăn chặn quá trình lão hóa da. Do đó, chị em phụ nữ ưu lựa chọn.
. Tốt cho tim mạch: Măng tây giúp điều hòa huyết áp và giảm cholesterol trong máu, bảo vệ tim mạch.
. Lợi tiểu và tốt cho đường ruột: Măng tây là loại thuốc lợi tiểu, giúp giải độc cho gan và thận. Chất inulin trong Măng tây cũng giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và tăng sự phát triển của vi khuẩn có lợi.
. Tăng cường hệ miễn dịch: Măng tây giàu chất xơ và protein, giúp tăng cường hệ miễn dịch.
. Tốt cho hệ hô hấp: Rễ măng tây có thể giúp chữa ho, khản tiếng và đau cổ họng.
. Tăng cường sức khỏe xương: Vitamin K có trong măng tây giúp củng cố xương và hỗ trợ quá trình đông máu nhanh chóng.
. Phòng ngừa ung thư: Glutathione, một chất có trong măng tây, được biết đến với khả năng điều trị và ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào ung thư.
. Chống viêm: Măng tây được biết đến với đặc tính chống viêm, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ bị bệnh tim và tiểu đường type 2.
. Giảm cảm giác nôn nao: Các chất khoáng và axit amin trong măng tây có thể giúp giảm cảm giác nôn nao và bảo vệ gan khỏi tác động của độc tố từ rượu.
Măng tây hỗ trợ giảm buồn nôn, khó chịu trong người
Món gì ngon nấu từ Măng tây?
Nhiều món ăn ngon và hấp dẫn có thể được chế biến từ Măng tây, Một số món phổ biến bao gồm Măng tây cuốn thịt ba chỉ rán, Măng tây luộc chấm mắm tỏi, măng tây rưới sốt nấm kem tươi, Măng tây có thể được chế biến thành món xốt cá, xào thịt bò sốt mù tạt, salad, soup và măng tây áp trứng.…
Tuy nhiên, món Măng tây xào tỏi hay măng tây xào thịt bò được cho là phổ biến và dễ chế biến nhất, giúp thưởng thức hương vị đặc trưng của măng tây.
Trong các nhà hàng và tiệc cưới, Măng tây ngày càng trở nên phổ biến hơn với sự đa dạng trong cách chế biến, từ món Âu đến món Á.
Những lưu ý khi dùng Măng tây
Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho hay Dù Măng tây mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cũng cần lưu ý một số điểm sau khi sử dụng:
– Dùng quá nhiều chất xơ từ măng tây có thể gây khô dạ dày và ảnh hưởng đến hoạt động của cơ ruột, dẫn đến táo bón và khó tiêu hóa.
– Một số người có thể bị dị ứng với măng tây, gây ra các phản ứng như buồn nôn, nôn mửa, hoặc phát ban.
– Người có huyết áp cao không nên ăn Măng tây vì có thể tương tác với thuốc hạ huyết áp.
– Măng tây chứa nhiều lưu huỳnh, khi ăn quá nhiều có thể gây ra mùi hôi cơ thể.
– Người mắc bệnh phù nề, suy thận hoặc suy tim cũng nên hạn chế ăn măng tây.
– Măng tây không phù hợp với người bị bệnh gout,có thể gây đau khớp do có hoạt chất purin trong
– Không nên luộc Măng tây trong nồi sắt vì có thể tạo ra phản ứng độc hại.
Để tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng và đảm bảo an toàn khi sử dụng măng tây, hãy chọn mua măng tây tươi và rửa sạch trước khi chế biến. Cũng nên tìm cách chế biến măng tây một cách thích hợp, như chẻ măng ra để nấu hoặc sử dụng măng tây non để làm nước uống giải độc gan và lợi tiểu. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi sử dụng măng tây, hãy tham khảo ý kiến từ các chuyên gia dinh dưỡng.
Ai không nên ăn măng tây?
Măng tây, mặc dù giàu chất dinh dưỡng, nhưng không phù hợp cho các đối tượng sau đây:
– Người bị phù nề do suy thận hoặc suy tim: Măng tây chứa nhiều kali có thể tăng nồng độ kali trong máu, gây hại cho người mắc bệnh này.
– Người bị bệnh gout: Măng tây chứa purin, gây tạo thành axit uric trong cơ thể, có thể làm đau khớp và viêm khớp.
– Người mắc chứng ruột kích thích: Măng tây chứa fructan, loại chất xơ không hòa tan, có thể kích thích ruột và gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa.
Tóm lại: Măng tây, được ví như rau “hoàng đế”, là một loại rau cao cấp được nhập khẩu từ châu Âu vào Việt Nam trong những năm gần đây. Với hàm lượng dinh dưỡng cao và nhiều tác dụng tích cực cho sức khỏe, Măng tây đã trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam. Loại thực phẩm này không chỉ có hương vị tươi ngon mà còn cung cấp nhiều giá trị dinh dưỡng, ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe. Hy vọng thông tin trong bài viết đã mang lại lợi ích cho mọi người khi măng tây cung cấp nhiều vitamin và dưỡng chất quan trọng, giúp bạn chọn lựa và chế biến những món ngon từ Măng tây./.
DsCKI. Nguyễn Quốc Trung
Tổng hợp: duochocvietnam.edu.vn