Thầy thuốc đông y chia sẻ công dụng của dược liệu hy thiêm

Hy thiêm là dược liệu quý còn gọi là cây hy thiêm thảo. Từ lâu dược liệu này đã được dùng phối kết hợp với nhiều vị thuốc khác để giúp giảm đau lưng, mỏi gối, tăng cường hoạt huyết…

Tìm hiểu những đặc điểm của vị thuốc Hy thiêm

Hy thiêm có tên gọi khác là hy thiêm thảo, chó đẻ hoa vàn,… Tên khoa học là Sigesbeckia orientalis.

Theo chia sẻ của các giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền, đây là một vị thuốc Nam rất quý, được sử dụng lâu đời trong Đông Y. Đây là loại cây thân thảo, cao trung bình từ 50-100cm, thân màu nâu sẫm, cành có nhiều lông nhỏ. Lá hy thiêm hình mũi mác, mọc đối xứng, so le nhau, cuống ngắn, mép có răng cưa.

Hoa hy thiêm có màu vàng, kích thước nhỏ, có chất dính, thường mọc ở đầu cành. Quả rất bé, có màu đen, thông thường ta rất khó nhìn thấy quả của chúng.

Phân bố: Hy thiêm là cây thuốc sống hàng năm. Cây phân bố ở khắp các tỉnh miền núi nước ta. Cây mọc nhiều ở cá tỉnh miền núi phía Bắc, như: Tỉnh Hòa Bình, Lào cai, Hà Giang, Yên Bái, lai Châu ….

Thành phần hóa học: Xét về thành phần hóa học, nó có nhiều hoạt chất quý như: Daturosid, Orientin, Alkaloid, Darutigenol, Melampolid, Darutin… Trong đó, nổi bật là thành phần Darutin. Đây là một chất thuộc dẫn xuất của acid salicylic có khả năng kháng viêm, giãn cơ và hạ huyết áp.

Bộ phận dùng: Toàn cây Hy thiêm đều được dùng làm thuốc.

Những bài thuốc Đông y từ vị thuốc Hy thiêm

Theo Giảng viên Y học cổ truyền Sài Gòn chia sẻ, hy thiêm có vị đắng, cay, có tính hàn và có ít độc. Khi vào cơ thể thuốc quy vào 2 kinh là can và thận, có công dụng thanh nhiệt, giải độc, thông kinh lạc và trừ phong thấp.

Trong điều trị, loại thảo dược này có thể được dùng ở nhiều dạng bào chế khác nhau như sắc thuốc uống, đắp ngoài da, tán thành bột mịn, vo thành hoàn, nấu cao… tùy vào nhu cầu và mục đích sử dụng. Có thể dùng hy thiêm thảo độc vị hoặc kết hợp với các thảo dược khác để tạo thành thuốc thang. Ở dạng thuốc sắc, liều dùng trong khoảng từ 4-12g, gia giảm phù hợp với thể trạng người bệnh.

Mọi người có thể tham khảo một số bài thuốc chữa bệnh như sau:

Bài thuốc chữa viêm khớp do phong thấp, chữa tê bì tay chân, đau nhức xương cốt: Chuẩn bị: Dùng hy thiêm (50g), ngưu tất, thổ phục linh (mỗi thứ 20g), lá lốt (10g). Tất cả đem sao vàng, tán bột. Mỗi ngày dùng 3 lần, mỗi lần dùng 10g. Uống liên tục trong vòng 15 ngày.

Bài thuốc chữa mụn nhọt chưa vỡ mủ: Chuẩn bị: Tiểu kế, ngũ trảo long, đại toán (mỗi thứ 4g), tất cả đem giã nát, thêm 30ml rượu, vắt lấy nước uống. Hoặc cũng có thể dùng 1 nắm nhỏ cỏ hy thiêm tươi rửa sạch, giã nát rồi đắp lên nốt mụn nhọt, ngày làm 2 lần, mỗi lần đắp trong 2 giờ, liên tục trong 5 ngày.

Bài thuốc chữa cảm mạo, đau đầu: Chuẩn bị: Dùng tía tô (mỗi thứ 12g), hành lá (8g). Tất cả đem rửa sạch, hy thiêm, sắc cùng 550ml nước cho tới khi còn ½, chia làm 2 lần uống trong ngày. Dùng liên tục trong 5 ngày.

Bài thuốc chữa tăng huyết áp: Dùng hy thiêm (8g), ngưu tất, hoàng cầm, thảo quyết minh, trạch tả (mỗi thứ 6g), chi tử và long đởm thảo (mỗi thứ 4g). Tất cả sắc với 700ml nước cho tới khi còn 300ml, chia làm 2 lần uống trong ngày, liên tục trong 10 ngày.