Cây sui loài cây chứa độc tố công dụng và cách sử dụng

Cây sui không chỉ là loài cây mọc hoang mà còn có tác dụng dược lý, có thể dùng để chữa đau bụng, gây nôn… Nhựa cây sui rất độc với tim và hiện nay vẫn còn đang trong giai đoạn nghiên cứu để làm thuốc trị bệnh. Nhựa loài thực vật này chứa độc tính, có thể gây hại cho sức khỏe con người.

Cây sui có tác dụng dược lý

Bạn hãy cùng Dược sĩ Giảng viên trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu rõ hơn về đặc điểm, cũng như tác dụng của cây sui này nhé!

1.Mô tả chung Cây sui

Tên khác: Nỗ tiễn tử, Cây thuốc bắn, Xui, Nong

Tên khoa học: Antiaris toxicaria (Pers.) Leschen.

Họ: Dâu tằm (Moraceae)

1.Mô tả thực vật

Là cây gỗ lớn, mọc thẳng, chiều cao trung bình khoảng từ 20 – 40m, rắn chắc.
Vỏ ngoài thân cây xù xì, có màu xám trắng, nhiều xơ. Gốc cây phình to, có nhựa mủ trắng.
Lá xanh mọc đối xứng, so le, hình trứng, kích thước dài 6cm, rộng 5cm. Gốc tròn, đầu có mũi nhọn. Hai mặt lá có lông ngắn, nhám, mép lá nguyên hoặc hơi khía răng.
Hoa đơn tính, mọc ở kẽ lá. có cùng gốc.
Quả thịt màu tím, dài 12mm, đường kính 18mm. Vỏ quả trong rất cứng. Hạt hình trứng, dẹt bên.
Mùa hoa quả tháng 2-4.

2.Đặc điển – Phân bố

Cây sui mọc nhiều ở vùng có khí hậu nóng, nhiệt đới. Từ châu Phi đến Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam…Ở Nước ta, cây được tìm thấy ở hầu hết các tỉnh miền núi như Sơn La,Cao Bằng, Hà Giang, …

Là cây gỗ lớn, mọc ở rừng nguyên sinh. và ở rừng thứ sinh cũng có, đôi khi còn sót lại ở rẫy nương hoặc quanh bản làng ở miền núi. Loài cây này còn được trồng để làm cảnh và tạo bóng mát.

Tuy nhiên, loài cây này được cho là cực kỳ nguy hiểm. Người dân truyền rằng, nếu ai trúng độc cây Mũi Tên Độc này thì sẽ chết ngay sau 7 bước leo lên dốc, 8 bước đi xuống dốc hoặc 9 bước đi trên đường bằng. Bởi chất độc của nó có khả năng tấn công vào tim người trúng độc, nhanh chóng khiến tim ngừng đập, làm nhão người và tái xanh mặt mày, ngưng thở và tử vong.

Nếu bị nhựa Sui dính vào mắt sẽ viêm sưng có khi gây mù, hoặc dính vào vết thương hay trên da bị trầy xước lập tức gây ngộ độc ngay, các triệu chứng rầm rộ và xãy ra rất nhanh, các cơ giãn ra cơ tim, nhịp tim chậm dần và ngừng tim. Người mềm, nhão, mắt nhắm nghiền và mặt xanh tái.

3.Thu hái, chế biến

Có thể được thu hoạch quanh năm nhưng cần rất cẩn thận trong quá trình thu hoạch.
Để thu lấy nhựa Người ta băm vỏ cây cho nhựa chảy ra. Nhựa này có độc, người dân ngày xưa thường tẩm lên mũi tên để săn bắt thú rừng.
Ngoài ra, vỏ cây sui còn được dùng làm quần áo, chăn hoặc túi đựng đồ.
Nhựa từ cây sui có độc tính rất mạnh (ngay cả dùng ngoài da)

Nhựa từ cây sui có độc tính rất mạnh (ngay cả dùng ngoài da)

2.Bộ phận làm thuốc

Bộ phận làm thuốc: Nhựa và hạt của cây.

Tuy nhiên, do trong cây có nhiều độc tính nên cây sui ít được dùng làm thuốc.

3.Thành phần hóa học

Theo các ghi chép, trong cây sui có chứa 2 loại hoạt chất glucoside là beta antiarin và alpha antiarin.Trong đó, có 2 hoạt chất này, khi thủy phân sẽ tạo nên chất dihydroantiarigenin.

Phân tích 2 hoạt chất này được ghi nhận:

α-antiarin và β-antiarin gần như có chung công thức hóa học, nhưng hoạt chất β-antiarin chứa 3 phân tử nước.
Cả 2 đều hoạt chất đều có tác dụng mạnh (kiểu digitalis trên tim) cũng như độc tính đối với hệ tuần hoàn, đặc biệt là tim mạch. Với liều cao các chất trên sẽ gây ngừng tim và gây ra tác dụng phụ như nôn và co giật.
So sánh thì thấy α-antiarin có tác dụng kém hơn β-antiarin.

4.Tác dụng của cây sui

*Theo Y học cổ truyền:

Tính vị: Hạt có vị đắng.

Công dụng:

– Có công dụng giảm sốt đối với người đang bị sốt cao rất hiệu quả.

– Theo Dân gian ghi lại nhựa từ cây sui có tác dụng gây tiêu chảy, nôn ói mạnh và chữa đau bụng…

Trong thuốc đông y cho rằng nhựa sui sắc không độc nhưng nếu dùng trực tiếp lên vết thương hở hoặc vết loét, độc tính có thể đi vào tuần hoàn máu.

Với sự phát triển vượt bậc của nền y học, ngày nay cây sui cũng được ứng dụng trong việc nghiên cứu và bào chế nhưng loại thuốc có khả năng trợ tim, hạ sốt, tăng huyết áp…

*Theo Y học hiện đại

– Tác dụng hỗ trợ tim mạch: Do có 2 hoạt chất α-antiarin và β-antiarin tác dụng trên hệ tuần hoàn cao hơn so với Digitalis.

– Tác dụng gây nôn ói mạnh: Làm thí nghiệm đối với chó, Dùng nhựa cây tiêm dưới da chó, nhận thấy chó có một số dấu hiệu như khó thở, nôn ói, chân tay co cứng lại, có thể làm tử vong.

– Gây kích ứng da: Dùng nhựa cây bôi lên da có thể gây kích ứng da nghiêm trọng.

5.Công dụng của cây sui

+ Do nhựa cây chứa chất độc mạnh nên phần đông không được sử dụng ở dạng uống

+ Nhựa cây chứa tannin nên còn được người dân sử dụng để nhuộm vải.

+ Ở Nhật Bản, rễ và lá cây sui này được sử dụng để chữa trị bệnh tâm thần.

+ Ở Philipine, người dân sử dụng hạt sui 3 lần/ ngày để chữa bệnh lý. Vỏ cây và lá cũng được dùng để hạ sốt.

+ Tại Vân Nam, Trung Quốc, nhựa cây sui được sử dụng để gây nôn.

6.Cách sử dụng cây sui

Theo các tài liệu nghiên cứu, cây sui có nhiều chất độc, đặc biệt là phần nhựa có độc tính mạnh nên hầu như không được sử dụng ở dạng thuốc uống, cũng như các vết loét, vết thương hở cũng không nên dùng.

Nhưng cây sui vẫn có lợi ích cao trong các trường hợp:

– Gỗ thân của loài cây này tuy mềm nhưng có thể làm ván, đóng thùng.

– Vỏ sui có nhiều sợi, dùng lợp nhà bếp, che chắn xung quanh nhà, làm chăn nệm vì nó có khả năng giữ nhiệt tốt.

– Nhựa cây có thể thu hái quanh năm bằng cách băm nhỏ vỏ cây cho mủ chảy ra. Người dân còn nhuộm vải bằng loại nhựa này.

– Ngoài ra, người dân còn sử dụng nhựa cây tẩm vào mũi tên khi săn bắt thú rừng.

– Vỏ cây Sui rất đa dụng có thể may quần áo, túi đựng đồ vật, chăn đắp…

Chế biến bằng cách Ngâm nước vỏ cây trong vài ngày. Sau loại bỏ chất bám sần sùi bên ngoài, thu giữ lại phần vỏ. Không nên để nhựa dính vào những vết thương hở, rất nguy hiểm.

Cây sui có khả năng gây nôn ói mạnh, độc, cần cẩn thận khi dùng

7.Độc tính của cây sui

1.Cây sui có độc tính, biểu hiện như sau:

– Trên Hệ tuần hoàn: Tim đập chậm, cơ tim giãn ra… sau đó thì ngừng tim.

– Trên Hệ hô hấp: Khó thở, mệt mỏi, suy hô hấp.

– Trên Mắt: Gây viêm sưng, đỏ mắt, có thể dẫn đến mù lòa.

– Trên cơ quan khác: Giãn cơ, mặt xanh tái, mắt nhắm nghiền…

2.Cách xử trí:

– Trước tiên, cần rửa và loại bỏ ngay nhựa cây với nước sạch.

– Rôi sau đó, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế, bệnh viện trong thời gian nhanh nhất. Không nên chậm trễ vì có thể dẫn đến tử vong.

8.Những lưu ý khi sử dụng cây sui

Theo giảng viên Cao đẳng Dược Hà Nội cho biết:

Tuyệt đối không được để nhựa sui dính vào các vết thương, vết loét do độc tính vào máu gây độc. Nhựa sui sẽ gây kích ứng da mạnh và có thể gây viêm mắt. Cần rửa sạch và gặp bác sĩ ngay nếu vô tình nhựa mũ dính vào da/mắt.
Khi có những triệu chứng ngộ độc như: thở gấp, thở khó, buồn nôn, nôn, rối loạn nhịp tim…, cần sớm đưa bệnh nhân đến bệnh viện sớm nhất có thể. Nếu chậm trễ, chất độc có thể gây ngừng tim và tử vong.
Hiện nay, các nghiên cứu về tác dụng chữa bệnh của cây sui chưa thống nhất. Vì vậy bạn không nên tự ý sử dụng dược liệu này.

Là loài cây mọc hoang dã Cây sui đã được dân gian sử dụng vào cuộc sống hằng ngày. Hiện tại cây dược liệu này đang được nghiên cứu và điều tra và ứng dụng làm thuốc trợ tim, điều trị những bệnh lý về tinh thần, … Tuy nhiên, do cây có chứa độc tính cao nên ít được sử dụng để làm thuốc. Vì nhựa của loại cây này độc tố rất mạnh, hoàn toàn có thể gây ngừng tim và tử vong. Nên tuyệt đối không tự ý sử dụng thảo dược để chữa bệnh. Bạn nên tham khảo ý kiến người có chuyên môn, để kiểm soát rủi ro và những tránh tác dụng không mong muốn khi dùng câyDược liệu này.

Ds.CKI. Nguyễn Quốc Trung

XEM THÊM: DUOCHOCVIETNAM.EDU.VN