Lưu ý khi sử dụng thuốc giãn phế quản

Thuốc giãn phế quản chủ yếu làm giãn cơ trơn xung quanh các phế quản, tăng khẩu kính đường thở, giúp không khí dễ đi qua đường thở đến các phế nang tham gia trao đổi khí. Sử dụng không đúng cách có thể gây tác dụng phụ.

Thuốc giãn phế quản dùng trong trường hợp nào?

Theo các bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Để bảo vệ sức khỏe và giảm nguy cơ biến chứng, bác sĩ thường chỉ đề xuất sử dụng thuốc giãn phế quản cho các trường hợp có co thắt phế quản gây khó thở, như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, và giãn phế quản trong đợt cấp. Thuốc này cũng có thể được áp dụng trong các trường hợp đặc biệt như nhịp chậm xoang.

Các nhóm thuốc giãn phế quản bao gồm:

Cường beta 2 adrenergic: Fenoterol, salbutamol, terbutaline (tác dụng nhanh, ngắn), salmeterol, bambuterol, formoterol, indacaterol, tulobuterol (tác dụng chậm, kéo dài).
Kháng cholinergic: Ipratropium bromide, oxitropium bromide (tác dụng nhanh, ngắn), tiotropium bromide, aclidinium bromide, glycopyrronium bromide (tác dụng chậm, kéo dài).
Xanthine: Theophylline (tác dụng nhanh, ngắn; hiện được sản xuất dưới dạng phóng thích chậm để tạo thuận lợi hơn cho người sử dụng).
Ức chế phosphodiesterase 4: Roflumilast.

Nhiều thuốc giãn phế quản có thể là dạng đơn chất hoặc kết hợp hai loại, thường là sự phối hợp giữa thuốc kháng cholinergic và cường beta 2 adrenergic để tăng cường tác dụng giãn phế quản. Bác sĩ thường chỉ định liều lượng theo mức độ nặng của bệnh, với liều cao hơn cho những trường hợp co thắt phế quản nặng hoặc đáp ứng kém, và liều ít hơn cho những trường hợp nhẹ.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc giãn phế quản

Để giảm thiểu biến chứng và tác dụng phụ khi sử dụng thuốc giãn phế quản, người bệnh cần lưu ý những điều sau đây:

Bệnh nhân cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ về liều lượng, thời gian, liệu trình, và thời điểm sử dụng thuốc. Họ cũng cần hiểu rõ về các biến chứng có thể xảy ra khi sử dụng thuốc để có hướng điều trị sớm.
Thuốc giãn phế quản không phải là giải pháp cho khó thở: Nhiều người nhầm lẫn khi nghĩ rằng thuốc giãn phế quản có thể chữa triệu chứng khó thở. Sự hiểu lầm này dẫn đến việc lạm dụng thuốc, trong khi thực tế, khó thở có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như suy tim. Sử dụng thuốc giãn phế quản mà không xác định rõ nguyên nhân có thể làm tổn thương sức khỏe và làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Thuốc giãn phế quản dạng phun-hít ưu tiên hơn thuốc dạng uống: Người bệnh thường hiểu lầm khi nghĩ rằng thuốc giãn phế quản dạng uống hoặc tiêm có hiệu quả cao hơn, dẫn đến việc lạm dụng chúng. Trên thực tế, hiện nay thuốc giãn phế quản thường được sản xuất dưới dạng phun-hít, giúp chúng nhanh chóng tiếp xúc với niêm mạc đường thở, mang lại tác dụng giãn phế quản mạnh mẽ và ít gây tác dụng phụ do hạn chế nồng độ thuốc trong máu. Ngược lại, thuốc giãn phế quản dạng uống thường không hiệu quả và có thể gây nhiều tác dụng phụ do phải qua máu trước khi đến phổi.
Sử dụng thuốc giãn phế quản đúng cách: Mặc dù các thuốc giãn phế quản có thể cùng dạng phun-hít, nhưng cách sử dụng có thể khác nhau tùy thuộc vào nhà sản xuất. Việc nắm vững cách sử dụng từng dụng cụ phân phối là quan trọng để đảm bảo hiệu quả khi sử dụng thuốc giãn phế quản.

Tác dụng phụ kử dụng thuốc giãn phế quản

Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho hay, Thuốc giãn phế quản có tác dụng phụ hay không là vấn đề mà nhiều người bệnh quan tâm. Mặc dù khá hiếm, nhưng thuốc giãn phế quản dạng uống có thể gây dị ứng nhiều hơn. Cụ thể, thuốc nhóm cường beta 2 adrenergic thường gây ra tác dụng phụ như run tay, nhịp tim nhanh, hồi hộp trống ngực, và có nguy cơ gây chuột rút đối với một số bệnh nhân. Người sử dụng thuốc cường beta 2 uống kết hợp với corticoid có thể đối mặt với tình trạng hạ kali máu.

Thuốc giãn phế quản nhóm xanthin có thể gây tác dụng phụ như nhịp tim nhanh và kích ứng niêm mạc dạ dày. Do đó, bệnh nhân cần cẩn trọng khi sử dụng vì liều điều trị và liều độc gần nhau. Liều sử dụng tối đa là 10mg/kg/ngày, và nếu xuất hiện triệu chứng suy gan thận, cần giảm liều ngay. Không nên sử dụng thuốc nhóm xanthin cùng với kháng sinh nhóm macrolide để tránh nguy cơ gây xoắn đỉnh.

Một số thuốc hít cũng có thể gây dị ứng, biểu hiện là khó thở tăng khi sử dụng. Trong trường hợp này, cần ngừng ngay và chuyển sang thuốc điều trị khác.

Tuân thủ sử dụng thuốc phế quản đúng cách sẽ đảm bảo hiệu quả điều trị, ngược lại có thể gây biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe nếu không tuân thủ hướng dẫn sử dụng và bỏ dở thuốc giữa chừng.

Tổng hợp: duochocvietnam.edu.vn